Leer je leerlingen om te leren
Sommige leerlingen leren lang voor een toets en halen tóch een onvoldoende. Hoe kan dat? En waarom halen andere leerlingen, die korter studeren, wél een goed cijfer? Een belangrijke oorzaak zijn de verschillende leerstrategieën die kinderen gebruiken. Die zijn namelijk niet allemaal even effectief!
Kinderen leren niet automatisch alles wat je in de les behandelt. Veel van wat er in de les aan de orde komt, beklijft gewoon niet. Datzelfde geldt als kinderen zelfstandig met leerstof aan de slag gaan. Als ze niet weten hoe ze leerstof moeten verwerken, lopen ze vast. Dat kan behoorlijk lastig zijn op de basisschool, maar het wordt pas echt een groot probleem op de middelbare school en daarna. Als leerkracht kun je daarom echt het verschil maken door je leerlingen al vroeg effectieve leerstrategieën aan te leren.
Met alleen markeerstiften kom je niet ver
Er bestaan allerlei leerstrategieën die leerlingen kunnen gebruiken om leerstof te onthouden en te beheersen. De populairste strategieën ken je vast nog wel van je eigen schooltijd. Misschien behoorde je tot de leerlingen die hun schoolboeken eindeloos herlazen, in de hoop om alle informatie te onthouden. Of ging je juist voor ieder proefwerk met een potlood of markeerstift door je aantekeningen en boeken.
Helaas kom je met deze populaire leerstrategieën niet zo ver. Het herlezen van tekst en het onderstrepen van informatie zijn namelijk passieve leerstrategieën. De informatie wordt dus alleen passief doorgenomen, waarbij het geheugen niet voldoende wordt uitgedaagd om effectief te leren. De hersenen slaan lang niet alles op. Het gevolg: de leerstof verdwijnt weer uit je geheugen.
Hoppa, aan de bak!
Gelukkig is er veel onderzoek gedaan naar leerstrategieën. Het blijkt dat er ook strategieën zijn die de leerstof wél laten blijven hangen1. Voorbeelden van effectieve strategieën zijn:
- het verspreiden van leermomenten over meerdere sessies;
- het maken van oefentoetsen;
- het uitleggen van de leerstof aan jezelf of aan een ander.
Wat opvalt, is dat al deze strategieën iets gemeen hebben: het zijn actieve leerstrategieën, waarbij je op een actieve manier met de leerstof aan de slag gaat. Als je in meerdere sessies leert, haal je aan het begin van elke sessie even op waar het ook alweer over ging. Als je oefentoetsen maakt, probeer je de informatie uit je geheugen op te halen. Hetzelfde geldt als je de leerstof uitlegt: je zet je geheugen aan het werk. Actieve leerstrategieën vergroten de kans op succesvol leren aanzienlijk. Door meer moeite te doen, leer je namelijk effectiever.
Werk structureel aan de juiste leerstrategieën
Het is niet voldoende om kinderen alleen te vertéllen wat effectieve leerstrategieën zijn; het is belangrijk dat ze hier ook uitgebreid mee oefenen. Zo ontdekken ze welke strategieën voor hen het beste werken. Om die reden is het essentieel dat je in de klas structureel aan de slag gaat met leerstrategieën. Op die manier krijgen je leerlingen de stevige basis die hen helpt om zelfstandig en effectief te leren en zo het beste uit zichzelf te halen. De methode Blits helpt je daarbij.
Met Blits besteed je niet alleen aandacht aan studievaardigheden, zoals het zoeken van informatie op internet en het aflezen van een tabel. De methode is ook gericht op het werken met effectieve leerstrategieën. Zo is er bij elke les een herhalingsles beschikbaar, zodat de leermomenten over meerdere sessies verspreid kunnen worden. Ook worden kinderen in het werkboek voortdurend uitgedaagd om de kennis uit de les actief om te zetten in een andere vorm, zoals een mindmap. Als je in de klas werkt met Blits ben je verzekerd van structurele aandacht voor studievaardigheden én leerstrategieën. Zo bereid je je leerlingen optimaal voor op de toekomst.
Bronnen
1 Dunlosky, J., Rawson, K. A., Marsh, E. J., Nathan, M. J., & Willingham, D.T. (2013). Improving students’ learning with effective learning techniques: Promising directions from cognitive and educational psychology. Psychological Science in the Public Interest, 14, 4-58. (Lees hier.)
