Mediawijs: hoe vertaal je de leerstof naar het dagelijks leven?

Veel leerstof is abstract. Zo abstract zelfs, dat kinderen niet in staat zijn om de nieuwe kennis toe te passen in hun dagelijks leven. Dat geldt ook voor veel leerstof over mediawijsheid. Maar natuurlijk wil je dat kinderen uiteindelijk wél de vertaalslag naar de echte wereld maken. Hoe pak je dat aan? 

Een waarheid als een koe, maar… wat kunnen kinderen ermee? Zo’n waarschuwing is behoorlijk abstract. Zelfs als je leerlingen precies uitlegt hoe influencers geld verdienen, en ze praktische tips geeft zodat ze daar rekening mee kunnen houden, vinden kinderen het lastig om die kennis toe te passen. Ze snappen best dat ze moeten oppassen met influencers. Maar hoe ze dat nu precies moeten doen in die ene situatie…? 

Begin heel concreet

Vaak is er een flinke kloof tussen kennis en praktijk. Die kloof verklein je door te werken met concrete voorbeelden. Laat op het digibord bijvoorbeeld het Instagram-account zien van een populaire influencer, of bekijk klassikaal een YouTube-video. Laat de kinderen vervolgens aangeven op welke manieren die influencer je probeert te beïnvloeden. Vraag door: Waarom moet je goed opletten bij zulke video’s? Hoe kun je als volger slim omgaan met die beïnvloeding? Zo ontstaat een interessant gesprek gericht op de praktijk, waarbij je ook jouw tips en tricks kunt delen. 

Maak nieuwe kennis relevant

Concrete en realistische voorbeelden zorgen ervoor dat kinderen sneller inzien waarom bepaalde kennis relevant is, wat bijdraagt aan hun motivatie. Dat komt doordat ze aan een écht probleem werken, zoals: Ik weet niet hoe ik moet omgaan met influencers op sociale media. Kinderen kunnen zich voorstellen dat dit probleem zich in werkelijkheid voordoet, of zijn hier zelfs al eens tegenaan gelopen. Daardoor zijn ze meer gemotiveerd om het probleem daadwerkelijk op te lossen. 

Ga van concreet naar abstract

Realistische voorbeelden maken ook de transfer van kennis makkelijker. Doordat de voorbeelden op school concreet en levensecht zijn, liggen ze dichter bij nieuwe situaties in het dagelijks leven. Dat maakt het voor kinderen makkelijker om die kennis ook buiten de schoolmuren in te zetten. 

Voor een goede transfer is het echter wel belangrijk dat je, nadat je in de klas hebt geoefend met concrete voorbeelden, de overgang maakt naar meer abstracte kennis. Op die manier voorkom je dat je blijft hangen in voorbeelden, waardoor kinderen alsnog niet in staat zijn om het onderliggende principe toe te passen in nieuwe situaties die net iets afwijken van de voorbeeldsituatie.¹  Uiteindelijk wil je tenslotte dat kinderen in alle voorbeelden de onderliggende principes gaan herkennen.

Klaar voor de echte wereld met Omgaan met sociale media

De module Omgaan met sociale media (onderdeel van Blits Digitale geletterdheid) staat tjokvol realistische voorbeelden. Kinderen gaan aan de slag met gesprekken op WhatsApp, berichten op Snapchat en Instagram en video’s op YouTube en TikTok. Aan de hand van die voorbeelden worden thema’s behandeld als pesten op sociale media en de betrouwbaarheid van online berichten.

Nadat de kinderen verschillende realistische voorbeelden van diverse platforms hebben bekeken, gaan ze op zoek naar de onderliggende principes. Daarbij worden ze geholpen met een checklist of mindmap. Die gebruiken ze om de opdrachten in de les te maken.

Dankzij de doordachte aanpak van de module Omgaan met sociale media werken kinderen op een heel natuurlijke manier van realistische voorbeelden toe naar abstracte kennis. En natuurlijk oefenen ze ook met het toepassen van die kennis. Zo raken je leerlingen zich meer en meer bewust van de voor- en nadelen van sociale media én leren ze daar op een verantwoorde manier mee omgaan.

Jouw klas mediawijs

Ga aan de slag met de module Omgaan met sociale media! Je hebt daarvoor drie dingen nodig: een softwarelicentie, werkboekjes en het antwoordenboekje. Die producten bestel je heel eenvoudig via je schoolleverancier.

Werk je al met de methode Blits voor studievaardigheden? Dan heb je met je softwarelicentie automatisch toegang tot de software van de module Omgaan met sociale media. Je hoeft dan alleen nog maar de werkboekjes en het antwoordenboek aan te schaffen. 

Meer over de module Omgaan met sociale media

Bron
1. Stap voor stap van concreet naar abstractie (Concreteness Fading) door Paul Kirschner op onderzoekonderwijs.net, geraadpleegd op 4 januari 2024.